Kendini geliştirme kitapları gibi, emeklilik yeterlilik anketlerinin amacı da kendimizi kötü hissetmemize yeterince neden oluyor
Berbat ve korkmuş: Miyop olduğumuz ve kendimizi kontrol edemediğimiz için yeterince para biriktiremedik. Emeklilik planımız yok ve gittikçe gecikiyor.
Ve bu sonu gelmeyen konu bizi mezarlarımıza kadar takip ediyor. Aklımızın bir ucunda, çocuklarımıza bir şey bırakmamız gerektiği gibi bir suçluluk duygusu -aslında, her zaman- vardır. Belki de çocuk sahibi olma zahmetine girmemeliyiz.
Bir düşünün: Eğer rasyonelliğimiz sınırlandırılmasaydı, ve şimdiki zamanın tadını çıkarmaya bu kadar şartlı olmasaydık, her durum için olasılık ve matematik hesabı yapabilseydik ve gelecekteki programı doğru bir şekilde önceden düşünebilseydik, herhangi birimiz şemsiyesiz olarak dışarı çıkar mıydı ya da aşık olur muyduk?
Ama yapıyoruz ve yapacağız da. Peki neden paraya yaklaşımımız farklı olsun ki? Ve neden, örneğin, Hintlilerin yüzde 51'inin emeklilik planı olmaması sürpriz olmalı? Planları olan insanlar pek de iyi durumda değiller.
Küresel ortalama yaşam süresi 1960'lardan bu yana en hızlı artışını yaşayarak 2010 ve 2015 yılları arasında beş yıl daha arttı. Salgın sonrası sağlık yatırımlarına yapılan artış, ortalama olarak hepimizin daha uzun yaşamasını sağlayabilir. 2035 yılında emekli olanların sadece uzun ömür nedeniyle fazladan beş yıl veya daha fazla gelire ihtiyaçları olursa şaşırmayın. Bu para düşük verimli bir ortamda nereden gelecek? Buna en bariz cevap, emekliliğin ertelenecek olması. 1996'da Amerikalıların sadece yüzde 14'ü 65 yaş sonrasında da çalışmaya devam ettiler Geçen yılki oranlar yüzde 45'ti.
Diğer strateji çaresizliğin doğal bir yan ürünü olabilir. Emeklilik endüstrisi tarafından vaat edilen kara gün akçesi fon yöneticilerinin fahiş ücretleri ödedikten sonra nadiren yeterli olacaktır. Çalışma hayatlarının sonuna yaklaşırken, para biriktirenler daha riskli ürünler satın alırlar. Fidelity International şirketi tarafından yapılan bir araştırmaya göre, genç Hong Kong sakinlerinin yüzde 48'inin tasarruflarının yüzde 25'ini veya daha azını hisse senetlerine ayırdığını, yaşlı çalışanların ise yüzde 22'sinin birikimlerinin en az yüzde 75’inin menkul kıymetlere yatırdığı ortaya çıkmıştır..
Üçüncü bir gerçek de çoğu Asya kültürlerinde bilinen bir olgu olmasıdır.
Kobe Üniversitesi ekonomisti Charles Yuji Horioka soyumuzu finansal olarak zenginleştirme arzumuz üzerine çalışmalar yapan bir bilim adamıdır. Ocak ayında çıkan, fedakarlık amacıyla miras bırakmak isteyenlerle nesiller arası gelişim için stratejik olarak kullanan Japonlar arasındaki farkı vurgulayan yeni bir makalenin yazarlarından biridir.
Öncekiler hem daha çok ve hem daha uzun çalışırken, diğerleri yaşlılıkta çocukları tarafından bakılmak istedikleri için daha uzun saatler çalışacaklar, ancak aldıkları bakım süresini uzatmak için erken emekli olacaklardır. Daha uzun saatler yerine daha sıkı çalışacaklardır.
Asyalılar doğal olarak çalışmaktan ölmek istemezler, çoğu toplum bir çeşit aile dışı güvenlik ağına sahiptir. Güney Kore, Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Malezya'da emekliler, hükümetin gelir güvenliğini sağlamada büyük rol oynaması gerektiğini bilirler.
Yine de Asyalılar bunun yeterli olmadığını bilirler. Horioka'nın kendi geçmiş araştırmaları, Japon ve Çinlilerin güçlü bir vasiyet güdüsüne sahip olduğunu gösterdi. Hindistanlıların ise bundan daha güçlü bir dileği var. Ülkenin genç demografisi, kısıtlı devlet maliyesi ve az gelişmiş emeklilik pazarları göz önüne alındığında, yaşlılara yönelik sınırlı mali yardımın bile bir sonraki nesilden satın alınması gerekebilir.
Belki de Hindistanlılar çoktan vasiyet konusunda stratejiktirler. Son yıllarında verme eylemini ertelemiyorlar. Hemen şimdi yapıyorlar. Dünyanın en popüler eğitim teknolojilerinden bir olan Byju's son finansman turundan sonra değeri 11 milyar dolar olan online ders şirketidir. Bangalore merkezli Byju's son zamanlarda çocuklara kodlama öğreten Mumbai merkezli WhiteHat Jr için 300 milyon $ ödedi. WhiteHat sadece 3,999 $’a 14 yaşından küçük çocuklara ‘ticari kullanıma hazır aplikasyonlar’ sunuyor.
Yani bu bir çeşit erken vasiyet. Eğer bir genç Facebook veya Uber gibi yaratıcı uygulamalar geliştirirse, ebeveynler bugün emekli olabilir. Aksi takdirde, çocuk her zaman Silikon Vadisi'nde çalışmaya gidebilir ve eve para gönderebilir. Her ne kadar 3.999 $’lık bir yatırım aile bütçelerini aşşa da ilerde minnettar olacakları için şimdiden o parayı gözden çıkarabilirler. Her iki senaryoda da, ölüm döşeğinde daha fazla vermeye gerek olmayacak.
Ekonomist Thomas Piketty ve Emmanuel Saez'in üstünde basa basa durdukları bir konuysa, o da veraset vergilerinin yüzde 50 ile yüzde 60 arasında olması ve daha büyük miraslar için daha da yüksek olmasıdır. Yani seçim ya kendi iyiliğin için parayı harcamak ya da mirasçılara erkenden vermektir.
Bugünün işçileri parayı kullanabilir. Robot derebeylerine karşı durmak ve daha uzun süre çalışmak için kendilerini yeniden geliştirip yeni beceriler edinebilirler. Ama eğitim için harcanan aynı miktarlardaki paranın olumlu dönüşü birkaç genç için geçerli olabilir. Bu aslında Hindistanlıların emeklilik planı. Bu Hintlilerin ve belki de her yerde mücadele veren orta sınıfın emeklilik planı olabilir. Sadece müşterilerin ne kadar az tasarruf yaptığı konusunda kafasını sallayan varlık yöneticisine söylemeyi unuttular.
Andy Mukherjee, Bloomberg Opinion'da endüstriyel şirketler ve finansal hizmetler hakkında yazan köşe yazarıdır.
Comments