Leaders Globe

Elon Musk FRS (doğum Elon Reeve Musk, 28 Haziran 1971), mühendis, endüstriyel tasarımcı, teknoloji girişimcisi, ve hayırsever. Doğduğu ülke Güney Afrika dışında, Kanada, ve Birleşik Devletler vatandaşıdır. Günümüzde Musk hâlen 20 yaşında göç ettiği Birleşik Devletler'de yaşamaktadır. Musk aynı zamanda SpaceX'in kurucusu, CEO'su, ve mühendislik ile tasarım ofisleri şefi; erken yatırımcı, Tesla, Inc.'in CEO'su ve ürün mimarı; The Boring Company'nin kurucusu; Neuralink'in kurucu ortağı; OpenAI'nin kurucu ortağı ve ilk eş-başkanıdır. 2018 Kraliyet Topluluğu Üyesi (FRS) seçildi. Forbes'un Aralık 2016'da yayımladığı "Dünya'nın En Güçlü İnsanları" listesinde 25. sırada,  2019'da, yine Forbes'un yayımladığı "Dünya'nın En Yenilikçi İnsanları" listesinde ise ilk sırada yer aldı.Renkli kişiliği, film yapımcısı Jon Favreau'nin de dikkatini çekti ve 2010'da yayımlanan Iron Man 2 filminde kısa bir süre rol alma fırsatı doğdu. Buna ek olarak Jon favreau'nun Elon Musk ile Robert Downey Jr.'ı bir araya getirip zaman geçirdiklerini de bir röportajında koordine etmiştir.

Musk, Kanadalı bir anne ve Güney Afrikalı bir beyaz babanın çocuğu olarak, Pretoria, Güney Afrika'da dünyaya geldi ve orada büyüdü. Queen's Üniversitesi'ne gitmek için Kanada'ya taşınmadan önce, kısa süreliğine Pretoria Üniversitesi [en]'ne katıldı. İki yıl sonra Pennsylvania Üniversitesi'ne geçti ve burada Wharton School'dan ekonomi alanında lisans, fizik alanında ise B.A. ve B.Sc. derecelerini aldı. Doktora derecesine başlamak için 1995 yılında California'ya taşındı ve Stanford Üniversitesi'nde, uygulamalı fizik ve malzeme bilimleri alanında yüksek lisans yaptı ancak akademik kariyer üzerinden devam etmek yerine iş kariyeri üzerinden devam etmeye karar verdi. 1999'da Compaq tarafından $340 milyona satın alınan bir web yazılım şirketi olan Zip2'yi (kardeşi Kimbal Musk ile birlikte) kurdu. Musk, daha sonra çevrimiçi bir banka olan X.com'u kurdu. 2000 yılında, bir önceki yıl PayPal'ı kuran ve Ekim 2002'de eBay'e $1,5 milyara satan Confinity ile birleşti.

Mayıs 2002'de Musk, günümüzde hâlen CEO'su, ve mühendislik ile tasarım ofisleri şefi olduğu, havacılık teknolojisi üreticisi ve uzay taşımacılığı hizmetleri şirketi olan SpaceX'i kurdu. Elektrikli araç üreticisi Tesla Motors, Inc.'e (günümüzde ki Tesla, Inc.) kuruluşundan bir yıl sonra, 2004'te katıldı ve ürün mimarı oldu; 2008'de de şirketin CEO'su oldu. 2006'da, güneş enerjisi hizmetleri şirketi olan SolarCity'nin (günümüzde ki Tesla'nın bir yan kuruluşu) kurulmasına yardımcı oldu. Musk, 2015'te ise dost canlısı olarak gördüğü yapay zekayı teşvik etmeyi amaçlayan, kâr amacı gütmeyen bir araştırma şirketi olan OpenAI'yi kurdu. Temmuz 2016'da, beyin–bilgisayar arayüzlerini geliştirmeye odaklanmış bir nöroteknoloji şirketi olan Neuralink'i kurdu. Musk, Aralık 2016'da elektrikli araçlar için optimize edilmiş yollara odaklanmış bir 'altyapı ve tünel inşaatı' şirketi olan The Boring Company'yi kurdu. Musk, birincil iş arayışlarına ek olarak, Hyperloop ismindeki yüksek-hızlı bir ulaşım sistemi de tasarladı.

Musk aynı zamanda, alışılmışın dışında duruşlar sergilediği ve çok duyurulan skandallara neden olduğu için de eleştirilere konu oldu. 2018 Tham Luang kurtarma operasyonunda [en] denizaltsı uygun bir seçenek olarak görülmeyip reddedildiğinde Musk, dalgıç takımının liderine "pedo-adam" dedi. Dalgıç takımının lideri, Musk'a iftira davası açtı ancak California Hukuk Jürisi Musk'ın lehine karar verdi. Ayrıca 2018'de Musk, Joe Rogan'ın podcastine kenevir içtiği zamana atıfta bulunarak Tesla'nın özel olarak devralınması için hisse başına $420 fon sağladığını tweetledi. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu yorum için kendisine dava açtı; Musk geçici olarak başkanlıktan çekildi ve SEC ile anlaşarak, Twitter kullanımındaki sınırlamaları kabul etti. Musk ayrıca yapay zeka, toplu taşıma, ve COVID-19 pandemisi hakkındaki görüşlerinden ötürüde önemli eleştiriler topladı.

Kariyeri

Musk 1995'te Stanford’da uygulamalı fizik ve malzeme bilimi alanında doktoraya başladı. Ancak iki gün sonra kardeşi Kimbal Musk’la beraber yeni organizasyonlar için bir çevrimiçi içerik yayınlama yazılımı olan Zip2 projesine başlamak için okulu bıraktı. 1999’da, Compaq'ın AltaVista birimi Zip2’yu 307 milyon dolar nakit ve 34 milyon dolarlık hisse senedi vererek satın aldı.

PayPal

Musk 1999 yılının Mart ayında bir çevrimiçi finans ve ödeme servisi olan X.com’un ortak kuruculuğunu yaptı. Ertesi yıl X.com bir 50/50 birleşme anlaşmasıyla X.com ile aynı büyüklükte bir açık arttırma sistemi olan Confinity’yi bünyesine katarak PayPal’ı oluşturdu. Musk çevrimiçi aktarım, ya da "P2P" teknolojisine olan inancından dolayı alımın organize edilmesinde kilit rol oynadı. Musk’a göre Confinity alt markası X.com içerisinde bir kişiden kişiye ödeme platformu kurulup geliştirilmesinde mutlaka gerekli bir araçtı. Birleşen şirketler önceleri şirket adı olarak X.com’u tercih ettiler, ancak Şubat 2001’de isim değiştirip PayPal Inc. ismini aldılar. Musk PayPal’ın küresel ödeme sisteminde ve X.com’un çekirdek finansal tekliflerinden ayrılmasında yine önemli bir rol üstlenmişti.

PayPal’ın çabuk büyümesi büyük ölçüde Musk’ın internette yayılarak büyüme kampanyasının sonucudur. Ekim 2002’de, PayPal eBay tarafından 1,5 milyar dolarlık hisse senedi karşılığında satın alındı. Satıştan önce şirketin en büyük hissedarı olan Musk PayPal’ın %11,7’lik hissesine sahipti.

SpaceX

Musk üçüncü şirketi Space Exploration Technologies’i (SpaceX), Haziran 2002’de kurdu. Şu anda bu şirketin CEO’su ve CTO’sudur. SpaceX roket teknolojisinin durumunu ilerletmeye odaklanmış fırlatma araçları geliştirip üreten bir şirkettir. Şirketin ilk iki fırlatma aracı Falcon 1 ve Falcon 9 roketleri; ilk uzay aracı ise Dragon’dur.

SpaceX, 2011’de kullanımı durdurulan Space Shuttle’ın yerini alan Falcon 9 roketi ve Dragon’un Uluslararası Uzay İstasyonu’na 12 uçuşu için 23 Aralık 2008’de 1,6 milyar dolarlık NASA anlaşmasıyla ödüllendirildi. Başlangıçta Falcon 9/Dragon’un kargo taşıma işlevini üstlenmesi ve astronot taşıma işinin Soyuz tarafından yapılması düşünüldü. Ancak SpaceX Falcon 9/Dragon’u astronot taşıma için tasarlamıştı ve Augustine komisyonu da astronot taşımacılığının SpaceX gibi ticari şirketler tarafından halledilmesini önerdi.

Musk’a göre uzayın keşfi insanlığın bilincini, korumak için değilse de, genişletmek için önemli bir adımdır. Onun deyişiyle çok gezegenli hayat insan ırkının hayatta kalmasını tehdit eden şeylere karşı bir önlem olabilir. "Bir asteroid veya büyük bir volkan bizi yok edebilir, ayrıca dinozorların hiç görmediği risklerle karşı karşıyayız: mühendislik ürünü bir virüs, yanlışlıkla oluşturulmuş bir mikro karadelik, küresel ısınma ya da sonumuzu getirecek henüz bulunmamış bir teknoloji. İnsan ırkı milyonlarca yıldır evrimleşmekte, fakat son 60 yılda atomik silahlar kendimizi tüketmek için bir potansiyel oluşturdu. Er ya da geç hayatı mavi-yeşil topun ötesine genişletmek zorunda kalacağız ya da soyumuz tükenecek.” Musk'ın amacı insanlı uzay uçuşlarının maliyetini onda birine indirmektir.  SpaceX’i daha önceden sahip olduğu 100 milyon dolarlık bir servetle kurdu. Şu an hala Kaliforniya merkezli şirketin CEO’su ve CTO’sudur.

Yedi yıl içerisinde SpaceX Falcon fırlatma araçları ailesini ve Dragon çok amaçlı uzay aracını sıfırdan tasarladı. Eylül 2009’da SpaceX’in Falcon 1 roketi özel bir şirket tarafından finanse edilmiş Dünya yörüngesine uydu yerleştiren ilk sıvı yakıtlı fırlatma aracı oldu. NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu’na kargo ulaştırılması için özel şirketlerin görevlendirildiği ilk programının bir parçası olmak üzere SpaceX’i seçti. Minimum değeri 1,6 milyar dolar, maksimum değeri 3,1 milyar dolar olan bu anlaşma Uzay İstasyonu’nun kargo alımı ve gönderimine devam eden erişiminin bir mihenk taşı oldu. Bu hizmetlere ek olarak SpaceX’in hedefleri arasında ilk tamamen yeniden kullanılabilir yörüngesel fırlatma aracını oluştururken aynı anda yörüngesel uzay uçuşu maliyetini on kat azaltıp güvenilirliği on kat artırmak bulunmaktadır. Önümüzdeki yıllarda Musk Uluslararası Uzay İstasyonu’na astronot göndermeye yoğunlaşacaktır ancak belirtmiştir ki nihai hedefi Mars’ın keşfedilmesini ve iskânını mümkün kılmaktır. 2011’deki bir röportajında 10-20 yıl içinde Mars’a insan göndermeyi umduğunu söylemiştir. 25 Mayıs 2012’de, SpaceX’in Dragon aracı COTS Demo Uçuşu Uluslararası Uzay İstasyonu’na girmiş ve böylece SpaceX Uluslararası Uzay İstasyonu’na bir araç gönderen ve yanaştıran ilk ticari şirket olarak tarihe geçmiştir.

Tesla Motors

Musk Tesla Motors’un ortak kurucularından biri ve ürün tasarımı başkanıdır. Musk’ın elektrikli araçlara olan ilgisi Tesla’nın ortaya çıkmasından çok daha öncesine dayanır.

Musk işe Martin Eberhard’ı CEO olarak işe almakla başladı ve anaparanın neredeyse tamamını Tesla’nın ilk iki yatırım turuna yatırdı. 2008’deki ekonomik krizde Tesla’daki zorunlu işten çıkarmalardan sonra, Musk mecburen CEO’luk görevini de üstlendi.

Tesla Motors ilk olarak elektrikli bir spor araba olan Tesla Roadster’ı üretti ve 31 ülkede yaklaşık 2500 adet sattı. Tesla ilk dört kapılı sedanı Model S’i 22 Haziran 2012’de teslim etti ve SUV/minivan pazarını hedefleyen üçüncü ürünü Model X 9 Şubat 2012’de duyurdu. Model X’in üretimine 2014’te başlanması planlanıyor.  Kendi araçlarına ek olarak Tesla, Daimler’e Smart EV ve Mercedes A Serisi için; ve Toyota’ya gelecekte çıkaracağı RAV4 için elektrik motorları ve güç aktarım organları satmaktadır. Ayrıca Musk bu iki şirketi de Tesla’ya uzun vadeli yatırımcı olarak kazandırmayı başarmıştır.

Musk özellikle kitlesel pazar müşterilerine uygun fiyatlı elektrikli araçlar sağlama stratejisinin sorumlusudur. Onun vizyonu öncelikle daha varlıklı müşterileri hedefleyen Tesla Roadster ile para kazanıp, daha sonra bu parayı daha düşük fiyatlı elektrikli araçların Ar-Ge’sine yatırmaktı. Tesla’nın başlangıcından beri Musk, temel fiyatı Roadster’ınkinin yarısı kadar olan dört kapılı aile arabası Model S’in destekçisi olmuştur. Musk ayrıca 30.000 dolarlık küçük araçlar yapılmasının ve diğer üreticilere güç üretim ve aktarım organı yapılıp satılmasının da taraftarıdır. Böylece diğer üreticiler bu ürünleri kendileri geliştirmek zorunda olmadan uygun fiyatlı elektrikli araçlar üretebileceklerdir. Birçok ana yayın organı Musk’ı, gelişmiş güç üretim ve aktarım organları üzerindeki devrimsel çalışmalarından dolayı Henry Ford’la mukayese etti.

Raporlara göre Musk’ın Tesla’da %32 hissesi vardır ve bu hisselerin 29 Mayıs 2013 itibarıyla değeri 12 milyar dolardır.

Elektrikli araç piyasasındaki uzun menzil kısıtlamasını aşmak için Musk Mayıs 2013’te All Things D ile yaptığı bir röportajda Tesla’nın şarj istasyonu ağının genişlemesini önemli ölçüde hızlandırdığını, Haziran ayında Doğu ve Batı yakalarındaki istasyon sayısını üç katına çıkarttığını ve yıl içerisinde Kuzey Amerika ve Kanada’da daha fazla genişleme planladığını söyledi.

SolarCity

Musk en büyük hissedarı ve yönetim kurulu başkanı olduğu SolarCity’ye başlangıç konseptini verdi. SolarCity Birleşik Devletler’in en büyük güneş enerjisi sistemi sağlayıcısıdır. Kuzeni Lyndon Rive de şirketin CEO’su ve ortak kurucusudur. Hem Tesla’ya hem de SolarCity’ye yatırım yapmanın altındaki motivasyon küresel ısınma ile savaşmaktır. 2012’de Musk, SolarCity ve Tesla Motors’un çatı üzerindeki güneş panellerinin elektrik şebekesi üzerindeki etkisini yumuşatmak için elektrikli araç bataryalarını kullanmak üzere iş birliği yaptığını duyurdu.

Hayır işleri

Musk’ın başkanı olduğu Musk Foundation (tr: Musk Vakfı), bilim eğitimi, çocuk sağlığı ve temiz enerji üzerine hayır işlerine yoğunlaşmış durumdadır. Musk aynı zamanda yenilenebilir enerjiyi teşvik eden X Prize Foundation’da da mütevellidir. Diğer kâr amacı gütmeyen kuruluşlardan olan Space Foundation (tr: Uzay Vakfı), National Academies Aeronautics and Space Engineering (tr:millî Havacılık ve Uzay Mühendisliği Akademileri), Planetary Society (tr:Gezegenler Derneği), ve Stanford Engineering Advisory Board (tr:Stanford Mühendislik Danışmanlık Komisyonu) yönetim kurullarının da üyesidir. Ayrıca Musk California Institute of Technology (tr:Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü)’nin de mütevelli heyetinin üyesidir.

2010 yılında kendi vakfı aracılığıyla afet bölgelerindeki kritik ihiyaçları karşılamak adına güneş enerji sistemlerine bağış yapmak için milyon dolarlık bir program başlattı. Buna örnek olacak ilk güneş enerji sistemi bağışı devlet ve federal yardımlar tarafından görmezden gelinen Alabama’daki kasırga müdahale merkezine yapıldı. Bu işin Musk’ın ticari amaçlarıyla bir ilgisi olmadığı açıkça göstermek için, SolarCity Alabama bölgesiyle ilgili şimdiki veya gelecek zamana dair herhangi bir planlarının bulunmadığını açıkladı.

Musk’ın 2001 yılında Mars’ta küçük bir sera kurup bitki yetiştirmek amaçlı “Mars Vahası” adlı planları vardı. Ancak insanlığın uzayda dolaşabilmesini engelleyen sorunun roket teknolojisinin gelişmemesinden kaynaklandığı sonucuna vardığında bu projesini askıya aldı. Bu konuyu ele almak ve gezegenler arası devrimsel roketler yapmak için SpaceX’i kurdu.

Musk’ın uzun vadeli amacı SpaceX vasıtasıyla uzayda gezinen bir medeniyet yaratarak insanlığa yardım etmektir. Musk'ın felsefesi ve problemi çözmek için gerekli olan şey tanımı IEEE yayını olan "Elon Musk: Paypal, Tesla Motors, ve SpaceX’in bir kurucusu" yayınında ve "Risky Business" (tr:Riskli İş) makalesinde verilmiştir.

Musk Nisan 2012’de The Giving Pledge’e (tr:Verme Yemini) katıldı ve servetinin çoğunu hayır işlerine bağışlayacağını taahhüt etti. Musk ilk önce Warren Buffett ve Bill Gates sayesinde meşhur olan kampanyaya aralarında Arthur Blank ve Michael Moritz’in de bulunduğu Amerika’nın en zengin ailelerinden ve kişilerinden oluşan 12 kişilik grupla üye olmuş oldu.

Araba blog’u Jalopnik’in 16 Ağustos 2012 tarihli haberine göre Musk The Oatmeal'dan Matthew Inman’ın, Nikola Tesla'nın Long Island, New York’taki laboratuvarını koruyup bir müzeye çevirme çabasını destekliyordu.

Musk, diğer bir yüksek profilli girişimci olan Mark Zuckerberg ve göçmen reformunun destekçileri tarafından başlatılan Birleşik Devletler Politik Hareket Komitesi (PAC) FWD.us’ın destekçisiydi. Ancak Mayıs 2013’te PAC’ın Keystone Boru Hattı gibi bir sorunu destekleyen reklamlarını protesto etmek için desteğini açık bir şekilde geri çekti. PAC’çıların birincil amaçları için kanun koyucuların hoşgörüsünü kazanmak amacıyla politik yelpazenin her iki ucuyla ilgili sorunları desteklemeleri alışılagelmiş bir durumdur. Musk ve grubun David Sacks gibi bazı diğer önemli üyeleri organizasyondan çekildiler ve grubun bu stratejisini “toplumsal değerleri küçümseyen” bir hareket olarak nitelendirdiler.